Hang tổng kho NH

ĐỊA ĐIỂM

Di tích Hang NH (Tổng kho NH) nằm cách Km12, Đường 20 Quyết Thắng về phía Bắc gần 2km, trong khu vực Vườn Quốc gia Phong Nha – Kẻ Bàng, thuộc địa phận xã Tân Trạch, huyện Bố Trạch, tỉnh Quảng Bình.

SỰ KIỆN, NHÂN VẬT LỊCH SỬ, ĐẶC ĐIỂM CỦA DI TÍCH

Trên địa bàn Quảng Bình, ngoài hàng trăm kho dự trữ trong dân, có 3 tổng kho lớn của các Binh trạm 12, 14, 16, gồm: Tổng kho R ở Hóa Tiến, NH ở Sơn Trạch và NC ở Xuân Bồ.

Tổng kho NH thuộc Binh trạm 14 trên cửa khẩu Đường 20 là tổng kho lớn cung ứng cho tuyến hậu cần Trường Sơn. Tại đây, Tổng cục Hậu cần đã tạo chân hàng tiếp cận phía sau tuyến chi viện chiến lược Trường Sơn. Cục Vận tải cũng đẩy mạnh công tác chuẩn bị hỗ trợ cho BTL 559.

Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng và Tổng cục Hậu cần đã trực tiếp chỉ đạo và quyết định bổ sung lực lượng, phương tiện nhằm tạo mọi điều kiện để Bộ đội Trường Sơn kịp thời tổ chức lực lượng, chuẩn bị ra quân thực hiện thắng lợi nhiệm vụ vận chuyển chi viện năm 1967. Trong chiến lược này, Tổng cục Hậu cần, Bộ Tư lệnh 559 thống nhất nâng vị trí Đường 20 thành tuyến “vượt khẩu” chính. Tổng cục Hậu cần quyết định trước khi vào mùa khô 1967 – 1968, các Binh trạm 12, 14, 16 phải hoàn thành công tác chuẩn bị thế trận “vượt khẩu”, tiếp nhận vật tư, kỹ thuật của lực lượng vận tải địa phương chuyển lên. Cùng với hai Tổng kho R và NC, Tổng kho NH tiếp nhận khối lượng lớn hàng hóa từ hậu phương chuyển về, có lúc lên đến 5.000 tấn, biến nơi đây thành một “căn cứ hậu cần chiến lược”.

Ngoài chức năng là một tổng kho, Hang NH còn có nhiệm vụ là xưởng sửa chữa cơ khí, thông tin, trạm phẫu thuật dã chiến, có lúc là Sở Tiền phương của Binh trạm 14… Cả hang đá 7 tầng rộng lớn được Binh trạm 14 sử dụng triệt để, tiện dụng và an toàn.

Bên ngoài Hang NH, một khu vực kho hàng có sức chứa rất lớn được xây dựng dưới tán rừng. Lối rẽ vào Tổng kho NH là một đoạn “đường kín” dài 2km.

Nhận biết được vị trí chiến lược của tuyến vượt khẩu Đường 20 và phát hiện dấu hiệu hoạt động của khu Tổng kho NH, không quân Mỹ đã tập trung đánh phá liên tục nhiều ngày đêm với chiến thuật cắt đứt Đường 20 tại Km12. Ngay từ những ngày đầu của trận đánh phá này, cả một khu vực rộng lớn của kho, hàng hóa ngoài hang bị bốc cháy tan hoang, tuy nhiên phần vũ khí, khí tài bên trong hang đá vẫn được đảm bảo an toàn. Để đảm bảo vũ khí, quân lương cho chiến trường, năm 1969, Binh trạm 14 quyết định chuyển kho vào các khu vực ở Km39 và đến năm 1971 chuyển vào Km54 của Đường 20 Quyết Thắng.

Tổng kho NH – Binh trạm 14, dù ở vị trí nào trên tuyến “Cửa tử vượt Trường Sơn” cũng hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ của mình, đảm bảo vũ khí, khí tài, lương thực, thực phẩm an toàn vượt khẩu chi viện kịp thời cho chiến trường miền Nam và Lào.

XẾP HẠNG

Ngày 9/12/2013, Thủ tướng Chính phủ ra Quyết định số 2383/QĐ/TT–TTg về việc xếp hạng Di tích Quốc gia Đặc biệt cho Di tích lịch sử đường Trường Sơn – đường Hồ Chí Minh trong đó có hang Tổng kho NH.

HIỆN TRẠNG

Hiện nay Hang NH vẫn còn giữ được nguyên trạng, các khẩu hiệu viết bằng sơn trên vách hang vẫn còn nguyên. Nhiều di vật của Bộ đội Trường Sơn vẫn nằm rải rác trên đường vào, trong lòng hang…

*Trích từ sách “Đường 20 Quyết thắng: Lịch sử, địa danh, sự tích và tri ân”